‘t Luweland: ‘Gevoel van thuiskomen’
4 april '24
Bij het nieuwbouwproject ’t Luweland draait het niet alleen om het neerzetten van nieuwe woningen. Op deze rustige, ruime en unieke plek bij Swifterbant, omringd door een rijke historie en een karakteristiek polderlandschap, ontstaat straks een nieuwe, dorpse wijk waar goed is nagedacht over componenten als het water, de beplanting, het klimaat, de bodem en de bijzondere geschiedenis.
Elsbeth Luning, landschapsarchitect en stedenbouwkundig adviseur bij BügelHajema Adviseurs, en Gabriëlle Bartelse, landschapsarchitect bij Bügelhajema Adviseurs, zijn beiden nauw betrokken bij de opzet van deze nieuw te ontwikkelen buurt in Swifterbant. Hoe is het ontwerp tot stand gekomen? Hoe sluit het plan straks aan op de omgeving? En hoe wordt het groen verweven in het plan? Op deze en meer vragen geven Elsbeth en Gabriëlle ons enthousiast antwoord.
Participatietraject
Het nieuwbouwproject is omgeven door bos aan de zuid- en westzijde en ligt daardoor heerlijk in de luwte, beschermd tegen wind uit het westen. Vandaar de naam: ‘’t Luweland’. Elsbeth vertelt: “Het stedenbouwkundige plan hebben we in nauwe samenspraak met een groep enthousiaste inwoners van Swifterbant ontwikkeld. In verschillende sessies zijn we tot het uiteindelijke schetsontwerp gekomen, met twee deelgebieden: ‘De Luwte’ en ‘Het Rivierduin’. De Luwte heeft woonhoven gelegen in de luwte van een bosrand. Het rivierduin ligt op de plek waar het historische rivierduin in de ondergrond ligt en krijgt een natuurlijk rivierduinkarakter”.
Afbeelding: Elsbeth Luning
Gabriëlle: “Mijn hart gaat sneller kloppen als ik zo’n stedenbouwkundig plan verder mag uitwerken. Bij de eerste schetsen en ideeën ontstaat een ideaalbeeld voor het project. Maar het moet natuurlijk ook nog maakbaar en betaalbaar blijven. Mijn uitdaging was om daarbij de hoogwaardige kwaliteitsnormen, waar we met dit plan ooit mee zijn begonnen, vast te houden. En met trots durf ik te zeggen dat we daar heel goed in zijn geslaagd.”
Afbeelding: Gabriëlle Bartelse
De Luwte en Het Rivierduin
In ’t Luweland vind je rijwoningen, 2 onder 1 kapwoningen, levensloopbestendige woningen en vrijstaande woningen. Het project is opgedeeld in twee zones: Het Rivierduin en de Luwte. Gabriëlle: “Wat we gedurende het hele plan hebben weten vast te houden is diversiteit in de woningen en een duidelijk ruimtelijk verschil tussen het wonen in Het Rivierduin en De Luwte. Het Rivierduin is ruim en groen opgezet. Hier vind je een duinlanschap waar de woningen verweven zijn met hun natuurlijke omgeving. De Luwte ligt aan de bosrand en is dorps opgezet met veel hofjes waar de rijwoningen aan grenzen. Elk hofje heeft zijn eigen identiteit met unieke materiaalsoorten en kleuren.”
Swifterbantcultuur
Elsbeth: “Swifterbant is een historisch dorp, vernoemd naar de zogeheten ‘Swifterbant cultuur’ uit de periode 5100 – 3400 v.Chr. Er zijn in de omgeving van Swifterbant prehistorische vondsten gedaan van allerlei werktuigen en voorwerpen. Het gebied was in de prehistorie een rivierduinlandschap. De rivieren uit het hoge land kwamen uit op dit gebied en baanden slingerend hun weg door het landschap. De Swifterbantmensen leefden deels van vissen en deels van de landbouw. Deze overgang van jagen naar boeren is een mijlpaal in de geschiedenis geweest. In ‘t Luwelandgebied is ook een rivierduin gevonden met bewoningsresten van de toenmalige Swifterbantcultuur. Deze culturele achtergrond is het DNA van het gebied en laten we terugkomen in het plan. Dat doen we in de grote lijnen van het ontwerp, of juist in subtiele details. Kenmerken van de Swifterbantcultuur gebruiken we in de gevels van de woningen in Het Rivierduin.”
Water & Wadi
Gabriëlle: “’t Luweland is rijkelijk gevuld met zogeheten wadi’s. Een wadi is een natuurlijke verlaging in de grond waar water tijdelijk in kan blijven staan en heel langzaam in de bodem kan wegzakken of afgevoerd kan worden. Visueel doet het je denken aan een slootje in de wei. Het zijn landschappelijke elementen die je kan inrichten met gras- en kruidensoorten die lang onder water of een tijd droog kunnen staan. Deze mooie watergangen meanderen prachtig dwars door het gehele plan. Het maakt ’t Luweland tot een pittoresk en hoogst interessant groengebied.”
Vruchtbare veengrond
Elsbeth: “De grond van het hele gebied wordt ’n meter opgehoogd. ‘t Luweland ligt namelijk op kleigrond met in de onderlaag veen, dat is een zachte ondergrond, waar je niet direct op kan bouwen. Gabriëlle: “We willen deze vruchtbare veengrond echter wel graag gebruiken. Het is hele fijne grond voor planten. De veengrond wordt dus eerst weggehaald en uiteindelijk weer als toplaag over de gehele bodem gestrooid. In ’t Luweland komen beplantingssoorten die passen binnen de landschappelijke uitstraling van de deelgebieden en die klimaat adaptief zijn. In Het Rivierduin tref je bijvoorbeeld soorten aan die veel voorkomen bij rivieren. In De Luwte gebruiken we juist een grote diversiteit aan bloeiende soorten.”
Parkeren en verkeer
Elsbeth: “In een klimaatbestendige buurt wil je zo min mogelijk verharding.” Gabriëlle: “De 2 onder 1 kap- en vrijstaande woningen hebben hun eigen parkeerplekken op eigen grond. De bewoners van de rijwoningen parkeren op gezamenlijke groene parkeerblokken buiten de hofjes. Zo is er volop ruimte voor groen en rust voor de deur. Kinderen kunnen hier veilig spelen.” Elsbeth: “Dit dorp van Swifterbant ligt op loop- of fietsafstand van Swifterbant. De autotoegangswegen zijn slim aangelegd zodat er geen sluipverkeer in of door de buurt kan komen. ’t Luweland is rijkelijk gevuld met mooie wandel- en fietspaden, zowel binnen- als buiten het plan.”
Jong & oud
Elsbeth: “In ’t Luweland komen ruim 700 woningen. Het project is (ook) gericht op jongeren uit Swifterbant die in het dorp willen blijven wonen en op ouderen die vanuit hun eengezinswoning willen doorstromen naar een levensloopbestendige woning.” Gabriëlle: “Het plan is daarmee niet alleen bedoeld voor mensen uit de omgeving, maar voor iedereen die in een authentieke en dorpse omgeving wil wonen. ” Elsbeth: “Jongeren in Swifterbant kunnen nu geen woning vinden in het dorp, zij wijken daarom uit naar Dronten. Straks kunnen ze terugkomen en weer dicht bij hun familie wonen. De wijk is een mooie toevoeging op het dorp.”
Ontmoeten staat centraal
Gabriëlle: “Ontmoeten is een belangrijk thema in ’t Luweland. In de Luwte zijn alle voordeuren van de rijwoningen gericht op de hofjes. De bewoners worden hier uitgenodigd om één grote gezamenlijke tuin van het hof te maken. Denk aan een bankje waar mensen kunnen zitten om een boekje te lezen of spelende kinderen op hun skelters. In de wijk lopen wandel- en fietsroutes die leiden van De Luwte naar Het Rivierduin en naar het omringende buitengebied. In het plan is alle gelegenheid om onderling een goede sociale band op te bouwen. Maar tegelijkertijd hebben bewoners heerlijke individuele ruimte om hun privacy te koesteren.” Elsbeth: “De hofjes zijn openbaar. Dit zijn bij uitstek de plekken om elkaar te ontmoeten, de kinderen te laten te spelen en -wie weet - gezamenlijk een moestuin aan te leggen. Hier komt men letterlijk samen.”
Leukste puzzel
Elsbeth: “Wij streven naar een kwalitatief hoogwaardig, duurzaam en groen plan waar de bewoners gaan genieten van optimaal woonplezier. Het is een continu spel van keuzes maken in bijvoorbeeld het aantal woningen in combinatie met goed parkeren en voldoende groen. Dat is een uitdaging en maakt ons vak mooi!” Gabrielle: “We hebben flink met elkaar gepuzzeld. Ik ervaar dat als heel fijn, dat laat zien dat we met z’n allen die lat zo hoog mogelijk leggen.” Elsbeth: “We hebben het onszelf niet makkelijk gemaakt door een plan te ontwerpen met een duingebied met water. Máár, het is juist de uitdaging die gaat zorgen voor een unieke identiteit van deze nieuwe buurt. En daar doen we het voor! Hoe complexer de puzzel, hoe leuker en boeiender ons werk! We zijn er trots op hoe goed het is gelukt!”